Uyku sırasında uykunun yapısını bozan, kişinin gün içinde yorulan beyninin dinlenmesini engelleyen her türlü bozukluk uyku hastalığı olarak tanımlanabilir.
Bunlar uykusuzluk (insomni), aşırı uykululuk (hipersomni), uykuda hareket bozuklukları, uykuda solunum bozuklukları, uyku –uyanıklık ritmi bozuklukları ve parasomni ana başlıkları altında birçok hastalığı içerir. Bu hastalıkların tanı ve tedavisi uyku bozuklukları konusunda eğitim almış uyku tıbbı uzmanı tarafından yapılır. Bazılarının tanısı için tüm gece uyku tetkiki (polisomnografi) gerekirken bazılarında hastalığa yönelik sorgulama ve bazı başka tetkikler kullanılır.
İnsomni (Uykusuzluk Hastalığı)
İnsomni yani uykusuzluk, uyku için yeterli koşul ve şartların bulunmasına rağmen uykuya dalmakta zorluk, sürdürmekte zorluk veya erken saatte uyanıp uyuyamama olarak tanımlanır. İnsomni birincil olarak uykunun kendisinden kaynaklanabileceği gibi, başka bir uyku hastalığı veya dâhili, psikiyatrik hastalığın bir belirtisi de olabilir
Hipersomni (aşırı Uyuma Hastalığı)
Aşırı uykululuk hali birçok hastalık için ortak bir belirti ya da başka bir uyku hastalığının belirtisi olabileceği gibi tek başına bir uyku hastalığı da olabilir. Aşırı uykululuk şikâyetinin, başka bir uyku hastalığının belirtisi veya birincil bir hipersomni hastalığı mı olduğu muayene ve uyku tetkiki ile ortaya konmalı ve tedavi buna göre planlanmalıdır.
Uyku İle İlişkili Solunum Bozuklukları:
Uyku ile ilişkili solunum bozuklukları, genellikle horlamaya eşlik eden solunum düzensizlikleri ile şekillenen hastalıklardır. Solunum düzensizliklerinin çeşidi, sayısı ve süresi hastalığın tipi ve şiddetini belirler.
Bu hastalıkların gece uykuda ortaya çıkması ve belirtilerinin sıradan ve kanıksanmış olması genellikle teşhiste gecikilmesine neden olur. Belirtileri birbirine çok benzemekle birlikte, tedavileri değişkenlik gösterir. Yaşamın her döneminde ortaya çıkabilir. Hayatı tehdit etmesi, gerek uykuda ani ölüm, gerekse uzun vadede, kalp, beyin damar hastalıkları, şişmanlık, diabet gibi hastalıkları tetiklemesi ve gerekse iş ve trafik kazalarına neden olması açısından tedavisi mutlaka gerekli hastalıklardır.
Tanılarında tüm gece uyku tetkiki (Polisomnografi) gereklidir. Bu tetkik ile aşağıda sıralan hastalıklardan hangisi olduğu yani tipi belirlenir. Hastalığın tipinin belirlenmesi çok önemlidir zira bu hastalıkların tedavileri farklılık gösterir. Uyku ile ilişkili solunum bozuklukları santral uyku apne sendromu, obstruktif uyku apne sendromu, uyku ile ilişkili hipoventilasyon.
Uykuda Hareket Bozukluğu
Uyku sırasında bacaklarda hissedilen rahatsız edici duygular, bunu önlemek için bacakları devamlı hareket ettirme isteği şikayetlerini kapsayan huzursuz bacak sendromu.
Tanılarında tüm gece uyku tetkiki (Polisomnografi) gereklidir. Bu tetkik ile aşağıda sıralan hastalıklardan hangisi olduğu yani tipi belirlenir. Hastalığın tipinin belirlenmesi çok önemlidir zira bu hastalıkların tedavileri farklılık gösterir. Uyku ile ilişkili solunum bozuklukları santral uyku apne sendromu, obstruktif uyku apne sendromu, uyku ile ilişkili hipoventilasyon.